Raadsvoorstel 821032
|
Agendapunt: |
<Agendapunt> |
|
Nummer: |
<Nummer> |
|
Datum college: |
19 september 2023 |
|
Raadsvergadering: |
26 oktober 2023 |
|
Commissie |
Maatschappij en Middelen |
|
Datum commissie: |
5 oktober 2023 |
|
Portefeuillehouder: |
W. Stoffer |
|
Onderwerp: |
Programmabegroting 2024-2027 |
Voorstel
De Programmabegroting 2024-2027 vaststellen
Geachte raad,
Inleiding
Hierbij bieden wij u ter bespreking en vaststelling de programmabegroting 2024-2027 aan. In dit voorstel lichten wij toe hoe de begroting met een meerjarig sluitend perspectief tot stand is gekomen.
De grondslagen
De samenstelling van de begroting is gebaseerd op een aantal besluiten en afspraken uit het recente verleden. De basis voor deze Programmabegroting wordt gevormd door het vastgestelde raadsakkoord 2022-2026. Dit raadsakkoord is tevens de basis geweest voor het opstellen van het collegeprogramma 2022-2026. Deze documenten geven enerzijds invulling aan de nieuwe wensen en ontwikkelingen voor de komende bestuursperiode, anderzijds waarborgen deze documenten de continuïteit in de uitvoering van het beleid voor de komende jaren.
Het collegeprogramma 2022-2026 is gebaseerd op het raadsakkoord waar uw raad in de raadsvergadering van 2 juni 2022 unaniem mee heeft in gestemd. Op grond daarvan geeft u de kaders van de beleidsontwikkeling aan, stelt u de budgetten vast en controleert u de uitvoering. De Programmabegroting met de gestelde kaders en budgetten vormt hierbij het begin van het jaarlijkse planning- en controlproces. De kwartaalrapportages en de jaarrekening vormen de overige schakels in dit proces.
De vastgestelde uitgangspunten uit de Perspectievennota Programmabegroting 2024-2027 vormen de grondslag voor de Programmabegroting 2024-2027. Op 1 juni 2023 heeft u de uitgangspunten voor het opstellen van de begroting vastgesteld. Hierin heeft u richtlijnen gegeven voor de te hanteren percentages voor prijs- en looncompensatie en rente.
Een andere basis vormt het eerder genoemde en vastgestelde raadsakkoord en de onderwerpen zoals zijn ingebracht bij de Perspectievennota Programmabegroting 2024-2027 in de raadsbehandeling van 1 juni 2023. De volgende onderwerpen met financiële gevolgen zijn opgenomen als nieuw beleid bestuurlijke wensen:
- Aanpak bestaanszekerheid en schulden;
- Koersplan Onderwijshuisvesting;
- Impuls voor impact Startnotitie Kunst- en Cultuuraanpak 2023-2027;
- Regionale samenwerkingen: Regio Zwolle en Kop van de Veluwe.
Nadere uitwerking van deze onderwerpen is opgenomen als nieuw beleid en/of als maatregel welke ondersteunend zijn aan de gestelde doelstellingen in de begroting. Daarnaast is er nieuw beleid als gevolg van wijziging wetgeving, vervangingsinvesteringen en overige wensen.
Begrotingsperspectief 2024-2027
Ons uitgangspunt is een structureel financieel gezonde gemeente Nunspeet, waarbij het beleid is gericht op een sluitende meerjarenbegroting. Dat uitgangspunt wordt ook wettelijk voorgeschreven en gecontroleerd door de provincie Gelderland. Wanneer de begroting structureel meerjarig sluitend is (dat wil zeggen: de structurele lasten worden gedekt door structurele baten) volgt repressief toezicht. Repressief toezicht houdt in dat de gemeente op afstand door de provincie wordt gevolgd.
De meicirculaire Gemeentefonds laat zien dat de gemeenten vanaf 2026 aanzienlijk lager Algemene Uitkering Gemeentefonds gaan ontvangen. Vanuit de Vereniging Nederlandse Gemeenten is geadviseerd voor de jaarschijven 2024 en 2025 van de meerjarenraming 2024-2027 een sluitende begroting te presenteren en ten aanzien van de jaren 2026 en 2027 een tekort te presenteren in de begroting, voor zover dit het gevolg is van de daling van de Algemene Uitkering in deze jaren. Wij stellen voor om, zoals wettelijk is voorgeschreven, een meerjarig sluitende begroting te presenteren. Bij dekkingsvoorstel is benoemd hoe deze nader uitgewerkt kan worden indien er geen positieve aanpassing van de Algemene Uitkering komt.
|
Financiële verkenning begroting 2024-2027 |
|
|
|
|
|
|
|
( x € 1.000, -/- = positief) |
2024 |
2025 |
2026 |
2027 |
|
1. |
Algemene uitkering, inzet stelpost en reservering voorzichtigheid |
-2.636 |
-2.814 |
-1.622 |
-1.622 |
|
2. |
Algemene uitkering, jeugd |
-1.904 |
-1.150 |
|
|
|
2. |
Ophogen budget/verlagen taakstelling jeugd |
1.904 |
1.150 |
|
|
|
3. |
Bestaand beleid |
-257 |
-232 |
755 |
1.130 |
|
|
totaal bestaand beleid |
-2.893 |
-3.046 |
-867 |
-492 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Nieuw beleid |
3.666 |
3.106 |
2.854 |
2.812 |
|
|
Totaal bestaand beleid en nieuw beleid |
773 |
60 |
1.987 |
2.320 |
Dekkingsvoorstellen
| 2024 | 2025 | 2026 | 2027 | ||
| 4 | Ozb 1% cumulatief, koersplan onderwijshuisvesting | -63 | -125 | -188 | -250 |
| 5 | Rioolheffing verhogen ivm nieuw beleid | -122 | -154 | -160 | -159 |
| 5 | Afvalstoffenheffing verhoging ivm nw beleid | -2 | -3 | -3 | -3 |
| 5 | Begraafrechten verhogen ivm nw beleid | -10 | -11 | -11 | -17 |
| 6 | Algemene Reserve labeling De Wiltsangh; voor aanvullende bijdrage Sportbedrijf | -95 | -97 | ||
| 7 | Reserve Grote Projecten voor lasten Poort van de Veluwe | -17 | -22 | -22 | -22 |
| 8 | Areaaluitbreiding taakvelden 5.1, 5.4 en 7.7, OZB opbrengststijging (als gevolg van volumestijging WOZ) | -124 | -124 | -124 | -124 |
| 8 | Overige OZB opbrengststijging agv volumestijging WOZ | -76 | -76 | -76 | -76 |
| 9 | Volumegroei opbrengst toeristenbelasting | -30 | -30 | -30 | -30 |
| 10 | Onderuitputting kapitaallasten | -50 | -100 | -150 | -200 |
| 11 | Ozb verhoging 2026 6% opbrengststijging (1% is € 65.000) | -390 | -390 | ||
| 11 | Ozb verhoging 2027 6% opbrengststijging | -390 | |||
| 12 | Verhoging toeristenbelasting 2024 - 2026 met € 0,10 per jaar | -84 | -169 | -253 | -253 |
| 12 | Verhoging toeristenbelasting 2027 met € 0,20 | -169 | |||
| 12 | Verhoging forensenbelasting 2026 | -118 | -118 | ||
| 12 | Verhoging forensenbelasting 2027 | -119 | |||
| 13 | Onttrekking uit Algemene Reserve | -100 | -462 | - | |
| 13 | Toevoeging Algemene Reserve | 851 | |||
| Totaal dekkingsvoorstellen | -773 | -60 | -1.987 | -2.320 |
Bestaand beleid
Het resultaat van het bestaande beleid bestaat uit:
1. Algemene uitkering, inzet stelpost en reservering voorzichtigheid
In de meicirculaire 2022 was de herijking van het gemeentefonds geformaliseerd. Dit houdt in dat er een herverdeling heeft plaatsgevonden van de Algemene Uitkering tussen de gemeenten o.a. door het toepassen van nieuwe maatstaven. De gemeente Nunspeet was hierin een voordeelgemeente. Bij de Programmabegroting 2023-2026 is, uit voorzichtigheidsprincipe, besloten een deel van de Algemene Uitkering als stelpost op te nemen tot het moment dat het naar aanleiding van latere circulaires bleekt dat deze extra inkomsten werkelijk worden ontvangen. Uit de berekening Algemene Uitkering van de meicirculaire 2023 blijkt dat de hoogte van het bedrag op een juiste manier is berekend, zodat deze middelen ingezet kunnen worden als algemeen dekkingsmiddel. Dus de volledig bedragen vanuit de berekening meicirculaire 2023 zijn hiermee ingezet als dekkingsmiddelen en is de stelpost en het voorzichtigheidsbeginsel losgelaten.
2. Algemene uitkering, Jeugd
Gemeenten en Rijk hebben een principeakkoord bereikt over het financiële kader voor de Hervormingsagenda Jeugd. Hiervoor zijn incidentele middelen beschikbaar gesteld voor de jaren 2024 en 2025. Voor Nunspeet is dit 1,9 miljoen euro voor het jaar 2024 en 1,15 miljoen euro voor het jaar 2025. Deze extra middelen zijn toegevoegd aan het budget jeugd, ofwel hiermee wordt de taakstelling verlaagd. De taakstelling 2024 is hierdoor 0,9 miljoen euro en de taakstelling 2025 1,6 miljoen euro. Bij gelijkblijvende lasten Jeugd en als de incidentele verhoging van de Rijksbijdrage in 2026 geen structureel gevolg zal krijgen, stijgt de taakstelling vanaf 2026 naar 2,7 miljoen euro.
3.Overige bestaand beleid
Dit is het effect van de prijs- en loonontwikkeling van de lasten en baten, inclusief het effect van de meicirculaire Algemene Uitkering. Daarnaast zijn realistische ramingen opgenomen ten aanzien van de gemeenschappelijke regelingen (GGD, ODNV en VNOG) volgens de vastgestelde begrotingen en zijn enkele administratieve correcties verwerkt.
Duidelijk wordt dat door een aanzienlijk verlaging van de Algemene Uitkering vanaf het ‘ravijnjaar’ 2026, dit een groot effect heeft op de financiële middelen vanaf 2026.
Nieuw beleid
Het resultaat nieuw beleid is opgebouwd uit de nieuw beleidsaanvragen welke voortkomen uit de bestuurlijke wensen, de benodigde vervangingsinvesteringen, wettelijke taken en overige wensen. Een opsomming van dit nieuw beleid is te vinden onder de "knop" bijlagen op nunspeet.begrotingonline.nl binnen de Programmabegroting 2024-2027.
Dekkingsvoorstel
Om te komen tot een solide begroting met sluitende jaarschijven is een dekkingsplan opgesteld.
De afzonderlijke dekkingsvoorstellen worden hieronder nader toegelicht:
4.OZB 1% cumulatief, koersplan onderwijshuisvesting
Ter dekking van het Koersplan Onderwijshuisvesting, conform raadsbesluit, de Onroerend Zaakbelasting met 1% per jaar (cumulatief) extra stijging ten gunste van reserve onderwijshuisvesting.
5. Rioolheffing, afvalstoffenheffing en begraafrechten verhogen in verband met nieuw beleid
Voor de bedragen bij het nieuw beleid die daarvoor in aanmerking komen de rioolheffing, afvalstoffenheffing en de leges voor begraven met dezelfde bedragen laten stijgen.
6. Algemene Reserve labeling De Wiltsangh, voor bijdrage Sportbedrijf
De incidenteel (2024 en 2025) aanvullende bijdrage aan het Sportbedrijf onttrekken uit het in de algemene reserve gelabelde deel voor De Wiltsangh.
7. Reserve Grote Werken voor lasten Poort van de Veluwe
De te verwachten kapitaalslasten voor het project Poort van de Veluwe onttrekken uit de reserve grote projecten.
8. Hogere OZB-opbrengststijging als gevolg van volumestijging WOZ
Door areaaluitbreidingen is er een opbrengststijging OZB door volumestijging in de WOZ gerealiseerd. Deels kan dit gebruikt worden ter dekking van de stijging van de kosten door areaaluitbreiding van onkruidbestrijding, onderhoud van waterlossingen, sloten en openbaar groen en deels als algemene dekkingsmiddel.
9. Volumegroei opbrengst toeristenbelasting
Voor de toeristenbelasting is een extra gerealiseerde volumegroei gerealiseerd (zie ook punt 12).
10.Onderuitputting kapitaallasten
Voor kapitaallasten geldt dat jaarlijks een deel van de investeringen (bestaand of oud beleid) niet of later wordt uitgevoerd, waardoor een overschot in de jaarrekening wordt gerealiseerd.
11. OZB-verhoging 2026 en 2027
De structurele tekorten vanaf 2026 worden veroorzaakt door een lagere uitkering uit het Gemeentefonds. Voorgesteld word om de tekorten te dekken door een stijging van zowel de OZB als recreatieve heffingen in 2026. Voor de onroerend zaakbelasting wordt voorgesteld om deze in zowel 2026 als 2027 met 6% te laten stijgen
- Dit in relatie met de mogelijkheid dat als de circulaires gemeentefonds aangeven dat de Algemene Uitkering verhoogd wordt, deze verhoging van de algemene uitkering gebruikt kan worden om de voorgestelde stijging van heffingen te dempen. Ook zal bij de programmabegroting 2025-2028 gekeken worden naar bezuinigingen als dit nodig is om een stijging van tarieven te dempen.
- Daarnaast kan verdere areaaluitbreidingen leiden tot volumestijging in de WOZ wat een demping van het ozb-tarief geeft.
- In de programmabegroting 2022-2025 is een extra opbrengststijging van 2% per jaar opgenomen voor de Grote projecten. Deze geldt voor de jaren tot 2025.
12. Verhoging toeristenbelasting
Voorgesteld wordt om de verhoging toeristenbelasting te starten vanaf 2024 waardoor, naast de indexering van het tarief in 2024 van € 0,05, voor de jaren 2024 tot en met 2026 € 0,10 tariefstijging per jaar wordt gerealiseerd. Daarnaast een tariefstijging van € 0,20 in 2027.
- Dit in relatie met de mogelijkheid dat als de circulaires gemeentefonds aangeven dat de Algemene Uitkering verhoogd wordt, deze verhoging van de algemene uitkering gebruikt kan worden om de voorgestelde stijging van heffingen te dempen. Ook zal bij de programmabegroting 2025-2028 gekeken worden naar bezuinigingen als dit nodig is om een stijging van tarieven te dempen.
13.Onttrekking/toevoeging Algemene Reserve
Voorgesteld wordt voor 2024 een deel van de incidentele lasten van nieuw beleid te dekken door een onttrekking uit de algemene reserve. Daarnaast het overschot in 2025 aan de algemene reserve toe te voegen en een deel hiervan te gebruiken voor het resterende tekort in 2026.
Opmerkingen Provincie
Van de Provincie Gelderland is een besluit ontvangen naar aanleiding van de beoordeling van de
Programmabegroting 2023-2026. In dit besluit geeft de provincie aan dat de gemeente Nunspeet voor 2023 in aanmerking komt voor repressief toezicht. Dit is de minst belastende vorm van toezicht.
De provincie oordeelt dat de programmabegroting 2023-2026 structureel en reëel in evenwicht is.
De Provincie Gelderland heeft een risicobeoordeling gemaakt van de financiële positie van de gemeente Nunspeet. Hierbij wordt gebruik gemaakt van de financiële kerngetallen welke aansluiten bij de zogeheten 'signaleringswaarden' die afkomstig zijn uit onder meer de stresstest voor 100.000+ gemeenten. De waarde van deze kerngetallen zijn ingedeeld in A, B en C waarbij A het minst risicovol is en C het meest. Alle kerngetallen zijn gewaardeerd / berekend op categorie A.
Gemeentelijke belastingen en lastendruk 2024
Over de invulling en de berekening van de tarieven 2024 wordt u, zoals gebruikelijk, een afzonderlijk voorstel (Belastingverordeningen 2024) voorgelegd in december 2023.
Onroerendezaakbelasting
Op grond van het bestaande beleid mag de onroerendezaakbelasting (ozb) jaarlijks verhoogd worden met de prijscompensatie. Voor 2024 is de prijscompensatie 2,5%. Opgemerkt wordt dat ten aanzien van de gemeentelijke projecten al een ozb-verhoging is verwerkt vanuit de Programmabegroting 2021-2024 voor het jaar 2024. Het betreft hier een ozb-opbrengstenstijging van € 90.000 (circa 1,5%). In het dekkingsplan programmabegroting 2024-2027 wordt voor 2024 een ozb-opbrengstenstijging van 1% voorgesteld.
Om verwarring te voorkomen wordt benadrukt dat in deze fase van de begrotingsvoorbereiding het tarief voor de ozb niet aan de orde is. Het gaat uitsluitend over de (procentuele stijging van de) raming van de opbrengsten uit de ozb. Wat het uiteindelijke ozb-tarief moet worden, gegeven de benodigde opbrengst, wordt mede bepaald door een inschatting van het volume waarover geheven kan worden en de WOZ-waarde binnen de gemeente. Het ozb-tarief wordt in een later stadium van de begrotingsvoorbereiding aan de orde gesteld.
Afvalstoffen- en rioolheffing
De afvalstoffen- en rioolheffing zijn beiden in de Programmabegroting 2024-2027 verwerkt met het uitgangspunt dat de reëel geraamde lasten voor afvalinzameling/-verwerking en riolering voor 100% worden gedekt door de opbrengsten uit afvalstoffen- en rioolheffing dan wel de egalisatievoorzieningen.
Toeristen- en forensenbelasting
Op grond van de vastgestelde uitgangspunten begroting 2024-2027 wordt de forensenbelasting jaarlijks verhoogd met de prijscompensatie. Voor 2024 is dit vastgesteld op 2,5%. Een uitzondering op de toepassing van de prijscompensatie is de verhoging van de toeristenbelasting. De toeristenbelasting wordt normaliter eens in de drie jaar met €0,05 verhoogd (betreft indexering, verhoging vindt weer plaats in 2024). In het dekkingsplan programmabegroting 2024-2027 wordt voor 2024 een extra tariefstijging van € 0,10 voorgesteld. Daarnaast dient opgemerkt te worden dat de opbrengsten recreatieve heffingen (forensen- en toeristenbelasting samen) met €125.000,-- zullen worden verhoogd op basis van het dekkingsvoorstel Programmabegroting 2021-2024.
Technische vragen
Voor technische vragen over deze begroting is voor raads- en commissieleden tot en met 18 oktober 2023 het e-mailadres begrotingsvragen@nunspeet.nl geopend. Vragen die via dit e-mailadres worden gesteld, worden zo spoedig mogelijk ambtelijk beantwoord, met een kopie van het antwoord aan u allen. Vragen die zich bij nader inzien niet lenen voor ambtelijke beantwoording, worden doorgeleid naar het college en door ons beantwoord.
Bijstellingsbrief
In de Programmabegroting 2024-2027 is aangegeven dat de begrotingspositie in structurele zin kan worden beïnvloed als gevolg van de uitkomsten van de Septembercirculaire Algemene Uitkering Gemeentefonds, collegebesluiten met structurele effecten en de kwartaalrapportages 2023. De uitkomsten hebben structureel invloed op onze begrotingspositie (inclusief dekkingsplan) voor de jaren 2024-2027. Over deze uitkomsten is de raad via een afzonderlijke brief in oktober 2023 geïnformeerd met betrekking tot de budgettaire effecten voor de begroting, inclusief de wijzigingen in het dekkingsplan.
Tot slot wensen wij dat ook in het komende begrotingsjaar ons werk zal worden bekroond met Gods onmisbare zegen.
Standpunt commissie
Dit onderwerp is in de commissie Maatschappij en Middelen tijdens haar vergadering van 5 oktober 2023 aan de orde geweest.
Geheimhouding
Openbaarheid is regel en geheimhouding is uitzondering!
Bijlage(n)
- Programmabegroting 2024-2027 (via nunspeet.begrotingonline.nl);
- Bijlagen begroting 2024 (via nunspeet.begrotingonline.nl);
- Bijstellingsbrief Programmabegroting 2024-2027.
Burgemeester en wethouders van Nunspeet,
de secretaris, de burgemeester,
mr. A. Heijkamp C.W.J. Blom