Raadsvoorstel

Raadsvoorstel 

1073847 

Voorstel 

Geachte raad, 
 
Inleiding 
Hierbij bieden wij u de Jaarstukken 2023 aan. Dit raadsvoorstel bestaat uit de onderdelen de programmarekening en rechtmatigheid.  

Programmarekening 
De programmarekening vormt het sluitstuk van de planning- en control cyclus van het jaar 2023. In de kwartaalrapportages hebben wij u gedurende het jaar 2023 op de hoogte gesteld van de voortgang van de uitvoering van de begroting en eventuele financiële bijzonderheden. In de programmarekening 2023 leggen wij verantwoording af over het resultaat en de financiële gevolgen daarvan. De gemeenteraad stelt de programmarekening 2023 vast. Door vaststelling van de programmarekening verleent de gemeenteraad het college tevens decharge voor het gevoerde financiële beheer. Het is van belang dat de raad alle realisaties en afwijkingen ten opzichte van de begroting over het afgelopen jaar goedkeurt. In de beleidsverantwoordingen zijn de financiële en inhoudelijke resultaten toegelicht. 
 
Het jaar 2023 was opnieuw een bewogen jaar, waar we het gehele jaar nog steeds te maken hadden met de oorlog in de Oekraïne. We kregen te maken met de energiecrisis, de sterk oplopende inflatie, stikstofproblematiek, krapte op de arbeidsmarkt en woningmarkt en de opvang van vluchtelingen en ontheemden uit de Oekraïne. Ontwikkelingen die een forse impact hebben op ons land, onze gemeente en onze (financiële) situatie. Het raakt burgers, bedrijven en instellingen in onze gemeente. Dat stelt ons voortdurend voor nieuwe vraagstukken en uitdagingen.  

In opdracht van de raad zijn de jaarstukken gecontroleerd door een onafhankelijke accountant (Baker Tilly Accountants). De controleverklaring maakt onderdeel uit van de Programmarekening 2023. De accountant heeft een controleverklaring bij de jaarrekening 2023 afgegeven. Deze is als bijlage aan dit voorstel toegevoegd. In deze verklaring wordt bevestigd dat de jaarrekening een getrouwe weergave geeft van de financiële positie en de baten en lasten over 2023.  

 Verder heeft de accountant een controleverklaring afgegeven met betrekking tot de getrouwheid van de rechtmatigheidsverantwoording.  

 Voor de verantwoording van de uitvoering van de begroting 2023 en de financiële bijzonderheden die daarbij horen verwijzen wij u naar de bijgevoegde jaarstukken. De jaarstukken hebben zoals gebruikelijk eenzelfde opzet als de Programmabegroting 2023.  

 Het rekeningresultaat Het BBV verplicht onderscheid te maken tussen het rekeningresultaat:  

- vóór toevoegingen en onttrekkingen aan de gemeentelijke reserves; 

- ná toevoegingen en onttrekkingen aan die reserves.  

 Het rekeningresultaat vóór toevoegingen en onttrekkingen aan de gemeentelijke reserves is niet meer of minder dan het saldo van de gerealiseerde baten en lasten per programma en de gerealiseerde algemene dekkingsmiddelen. Dit bedraagt in de jaarstukken 2023 € 11.359.896,- voordelig. Dit bedrag wordt door het BBV het ‘gerealiseerde resultaat voor bestemming’ genoemd. Het gerealiseerde resultaat voor bestemming levert geen compleet beeld op. Dit houdt immers geen rekening met de toevoegingen en onttrekkingen aan de gemeentelijke reserves, waar de raad eerder toe heeft besloten. Het saldo van die toevoegingen en onttrekkingen bedraagt voor het jaar 2023 € 92.231,- nadelig.  

 Combineren wij het gerealiseerde resultaat voor bestemming (€ 11.359.896,- voordelig) met het saldo van toevoegingen en onttrekkingen aan reserves (€ 92.231,- nadelig) dan resteert het gerealiseerde resultaat na bestemming. In de Programmarekening 2023 is dat € 11.267.665,- voordelig. Dit gerealiseerde resultaat na bestemming is het bedrag dat kortweg het rekening-resultaat wordt genoemd. 
 
In de onderstaande tabel zijn de cijfers samengevat (afgerond in duizendtallen met als vergelijking de resultaten jaarcijfers 2022 en de begroting 2023). 

Voor een uitsplitsing van het rekeningresultaat en de analyse van de oorzaken ervan verwijzen wij u naar de Programmarekening 2023. Daarin treft u een overzicht programmaverantwoording met een specificatie per programma aan. De overschrijdingen zijn toegelicht en passen binnen het bestaande beleid of worden gecompenseerd door hogere baten binnen het programma. 
Een verdere financiële toelichting op hoofdlijnen en de samenstelling en achtergrond van de toevoegingen en onttrekkingen aan de reserves wordt vervolgens per programma en in de balans met toelichting weergegeven. 

 Nadere bestemming van het rekeningresultaat  

De BBV-richtlijnen schrijven voor dat het gerealiseerde resultaat na bestemming (dus het uiteindelijke rekeningresultaat) ten laste of ten gunste wordt gebracht van de algemene reserve. In het geval van de Jaarrekening 2023 gaat het om een toevoeging aan de algemene reserve van € 11.267.665,-. Vooruitlopend op het besluitvormingsproces van de Programmarekening 2023 hebt u in de raadsvergadering van 29 februari 2024 al ingestemd met het overhevelen van een aantal restantbudgetten 2023 naar 2024. Het totaalbedrag van deze overgehevelde budgetten bedraagt € 2.524.628,-. In bijlage 2 van de Jaarstukken 2023 is het overzicht gepresenteerd van deze overgehevelde budgetten. In het ter inzage liggende raadsvoorstel van 29 februari 2024 wordt de overheveling van jaarbudgetten per onderwerp toegelicht. Het na overheveling resterende resultaat 2023 van € 8.743.037,- kan worden aangewend voor nader te bepalen doelen.  

Cijfermatige samenvatting
Wat in de Programmarekening 2023 en dit raadsadvies wordt voorgesteld is cijfermatig als volgt samen te vatten: 

 
B1 Budgetoverhevelingen naar 2024  
Vooruitlopend op het besluitvormingsproces van de Programmarekening 2023 hebt u in de raadsvergadering van 29 februari 2024 al ingestemd met het overhevelen van een aantal restantbudgetten 2023 naar 2024. In deze overheveling was een bedrag van € 831.000,- als stelpost Algemene Uitkering Energietoeslag opgenomen. Na dit besluit is geconstateerd dat de uitbetalingen van de energietoeslag voor totaal € 800.000,- al in 2023 heeft plaatsgevonden en  is verantwoord in de jaarstukken 2023.  

 Voorgesteld wordt om het bedrag van € 800.000,- te corrigeren ten aanzien van de overhevelingen.  
 
B2 Toevoeging aan reserve Onderwijshuisvesting  
Naar aanleiding van het vastgestelde Strategisch Huisvestingsplan Onderwijs (SHP) zijn de geraamde kapitaallasten verwerkt in de Programmabegrotingen. Doordat de planning van diverse projecten uit het SHP vertraging oplopen blijft een aanzienlijk deel van de gereserveerde (kapitaal)lasten en het budget huisvesting speciaal Onderwijs in de exploitatie onbenut. Gezien de onzekere bouwmarkt en de daaraan gekoppelde stijging van de bouwkosten wordt voorgesteld conform de bestendige gedragslijn de vrijvallende (kapitaal)lasten te reserveren in de reserve Onderwijshuisvesting. Deze reserve kan in de toekomst worden ingezet als dekking van de (hogere) kapitaallasten van de projecten.  

Voorgesteld wordt om een bedrag van € 470.000,- toe te voegen aan de reserve Onderwijshuisvesting.  

B3 Toevoeging aan reserve Omgevingswet 
Zoals in het raadsvoorstel overhevelingen 2023, die behandeld is in de raadsvergadering van 29 februari 2024, is aangegeven worden de niet benutte budgetten invoering van de Omgevingswet via de resultaatbestemming toegevoegd aan de nieuw in te stellen bestemmingsreserve Omgevingswet. 

Voorgesteld wordt tot het instellen van de bestemmingsreserve Omgevingswet en een bedrag van € 908.000,-- te storten in deze reserve.  

B4 Toevoeging aan reserve Duurzaamheid 
Via de Algemene Uitkering zijn middelen beschikbaar gesteld voor de uitvoeringskosten van het klimaatakkoord. Deze middelen zijn in 2023 niet uitgegeven.  

Voorgesteld om de niet bestede middelen van € 217.000,- toe te voegen aan de reserve Duurzaamheid. 

B5 Toevoeging aan Algemene Reserve 
Labeling voor opvang vluchtelingen en ontheemden Oekraïne 

De gemeente ontvangt voor de opvang van ontheemde Oekraïners een rijksbijdrage op basis van normvergoedingen. Het geld dat in 2023 is overgehouden wordt binnen de Algemene Reserve gelabeld voor opvang van vluchtelingen en ontheemden.  

Voorgesteld wordt het bedrag van € 6.237.000,- binnen de Algemene Reserve te labelen voor opvang van vluchtelingen en ontheemden. 

Labeling voor de realisatie/uitbreiding van sportvoorzieningen. 
Als gevolg van latere uitvoering en oplevering van projecten De Wiltsangh en overige sportaccommodaties zijn de kapitaallasten € 532.000,- lager dan begroot. 
 
Voorgesteld wordt het bedrag van € 532.000,- binnen de Algemene Reserve te labelen voor de realisatie/uitbreiding van sportvoorzieningen. 
 
Overige algemene reserve 
Voorgesteld wordt om het saldo van het restant van het resultaat 2023 van € 1.179.000,- toe te voegen aan de Algemene Reserve.  

Rechtmatigheid  
Met ingang van het verslagjaar 2023 is de rechtmatigheidsverantwoording ingevoerd. Hiermee wordt verantwoording afgelegd over de naleving van de regels, die van belang zijn voor financiële handelingen van de gemeente.  Met deze verantwoording geven wij invulling aan de artikelen 10 tot en met 13 in de financiële verordening, die in december 2022 is vastgesteld. 

• het begrotingscriterium
• het voorwaardencriterium 
• het misbruik- en oneigenlijk gebruik criterium.  

Hieronder is een totaaloverzicht opgenomen van de onrechtmatigheden.  

 Toelichting: 

1. Begrotingscriterium 
Op grond van artikel 189, lid 3 Gemeentewet zijn alle begrotingsoverschrijdingen op de totale lasten per begrotingsprogramma1 (en daarmee overeenstemmende balansmutaties) onrechtmatig als deze lasten in strijd zijn met een wettelijke bepaling of met het beleid van de raad.   

Toelichting programma sociaal domein: 
In de decembercirculaire heeft de gemeente een extra bijdrage gekregen van € 830.000,- bij de algemene uitkering inzake energietoeslag. Dit kon niet meer geraamd worden middels een begrotingswijziging. De uitgaven zijn wel in december nog geweest. Hierdoor is er een overschrijding op energietoeslag van € 800.000,-. Hier staan inkomsten vanuit de algemene uitkering tegenover. Deze uitgaven passen binnen de gemaakte afspraken met de raad. 
Daarnaast zijn er extra uitgaven geweest voor minimabeleid en jeugdlasten. Dit zijn openeinde regelingen. Deze uitgaven passen binnen de gemaakte afspraken met de raad. 

Toelichting programma Onderwijs: 
De overschrijding zit op het onderwijsbeleid en leerlingenzaken. Dit zijn de SiSa regelingen waardoor extra uitgaven zijn gedaan. Er is een overschrijding van € 415.000,- aan de lasten kant op taakveld  2.3 onderwijsbeleid en leerlingzaken, maar ook een overschrijding van de baten van € 418.000,-op hetzelfde taakveld. Hier staan inkomsten tegenover en daardoor passen deze uitgaven binnen de gemaakte afspraken met de raad. 

2. Voorwaardencriterium
Bij dit criterium gaat het om toepassing van de eisen en voorwaarden die worden gesteld aan financiële (beheers)handelingen. Die eisen en voorwaarden hebben betrekking op doelgroep, termijn, grondslag, administratieve bepalingen, normbedragen, bevoegdheden bewijsstukken, recht, hoogte en duur. 

Recapitulatie
Totalen, saldi en gevolgen
Het totaal aan bruto fouten bedraagt € 1.767.000,-. De rechtmatigheidsfout overschrijdt de verantwoordingsgrens zoals die is afgesproken met de Raad. Op basis daarvan concluderen wij dat de gemeente in 2023 niet rechtmatig gehandeld heeft. 

Deze onrechtmatigheden passen echter deels binnen afspraken die zijn gemaakt met de raad. Na toetsing aan de afspraken met de raad resteert een netto rechtmatigheidsfout van € 630.000,-. Dit past wel binnen de totale tolerantie van de Raad.

Deze onrechtmatigheden zijn hierboven toegelicht bij het voorwaardencriterium. Op basis van de resultaten wordt actie ondernomen om het ontstaan van onrechtmatigheden in 2024 te voorkomen en waar mogelijk vroegtijdig op te sporen. 

Technische vragen over de Programmarekening 2023 
De ervaring leert dat een document als de Programmarekening 2023 de nodige technische vragen kan oproepen: vragen over administratieve en beleidsmatige feitelijkheden of vragen over ‘hoe de tekst te lezen of te interpreteren’. Bij zulke vragen is de tussenkomst van het college niet nodig en volstaat een ambtelijke technische toelichting. Om te vermijden dat de technische vragen het politiek-bestuurlijke debat tijdens de commissie- en raadsvergadering ophouden, hebben wij voor u ook dit jaar de digitale vraagbaak jaarrekeningvragen@nunspeet.nl in het leven geroepen. Deze is beschikbaar van vrijdag 24 mei tot donderdag 27 juni 2024. Technische vragen die via dit e-mailadres worden gesteld, worden zo spoedig mogelijk ambtelijk via de e-mail beantwoord. De antwoorden aan de vragenstellers worden in kopie aan de gehele raad gemaild, waarmee alle raadsleden over dezelfde informatie beschikken. 

Standpunt commissie 
Dit onderwerp is in de commissie Maatschappij en Middelen tijdens haar vergadering van 5 juni 2024 aan de orde geweest. 

Bijlage(n) 
* Programmarekening 2023 (gepubliceerd in Pepperflow); 
* Bijlagen jaarrekening 2023 (gepubliceerd onder ‘Meer’knop in Pepperflow); 
* Verslag van bevindingen van Baker Tilly Accountants; 
* Schriftelijke collegereactie op het verslag van bevindingen van Baker Tilly Accountants; 
* Goedkeurende accountantsverklaring; 
* Bevestiging bij de jaarrekening aan Baker Tilly Accountants; 
* Raadsvoorstel overheveling jaarbudgetten 2023 van 29 februari 2024. 
 

Burgemeester en wethouders van Nunspeet, 

 de secretaris,                                                                                             de burgemeester, 

 mr. A. Heijkamp                                                                                       C.W.J. Blom