Raadsvoorstel

RAADSVOORSTEL
0302116595

Agendapunt    13.
Nr.    336.
Datum college    14 september 2021.

Raadsvergadering    28 oktober 2021.

Datum commissie    7 oktober 2021

Commissie    Maatschappij en Middelen 

Portefeuillehouder    L. van der Maas.

Onderwerp    Programmabegroting 2022-2025.

Voorstel 
De programmabegroting 2022-2025 vaststellen

Geachte raad,

Inleiding 
Hierbij bieden wij u ter bespreking en vaststelling de programmabegroting 2022-2025 aan. In dit voorstel lichten wij toe hoe de begroting met een meerjarig sluitend perspectief tot stand is gekomen. 

De grondslagen 
De samenstelling van de begroting is gebaseerd op een aantal besluiten en afspraken uit het recente verleden. De basis voor deze Programmabegroting wordt gevormd door het collegeprogramma 2018-2022. Enerzijds is het een document waarin nieuwe wensen en ontwikkelingen voor een bestuursperiode zijn opgenomen. Het collegeprogramma 2018-2022 waarborgt anderzijds de continuïteit in de uitvoering van beleid door de jaren heen. 

Het collegeprogramma 2018-2022 is gebaseerd op het coalitieakkoord waar uw raad in meerderheid mee akkoord is gegaan. Op grond daarvan geeft u de kaders van de beleidsontwikkeling aan, stelt u de budgetten vast en controleert u de uitvoering. De programmabegroting met de gestelde kaders en budgetten vormt hierbij het begin van het planning- en control proces. De tussentijdse rapportages en de jaarrekening vormen de overige schakels in dit proces. 

De vastgestelde uitgangspunten, opgenomen in de Perspectievennota programmabegroting 2022-2025, vormen de volgende grondslag voor de Programmabegroting 2022-2025. Op 29 april 2021 heeft u de uitgangspunten voor het opstellen van de begroting vastgesteld. Hierin hebt u richtlijnen gegeven voor de te hanteren percentages voor prijs- en looncompensaties en rente. 

Een andere basis voor de begroting wordt gevormd door nieuw beleid. In het collegeprogramma 2018-2022 is een aantal prioriteiten voor nieuw beleid opgenomen. 

In 2021 is er voor de begroting 2022-2025 voor het eerst gewerkt met een zogenaamde perspectievennota. Het doel van de Perspectievennota is om de gemeenteraad eerder in het begrotingsproces te betrekken bij de formulering van beleidswensen. Daarom hebben de aangeleverde nieuwe beleidswensen of voorstellen voor beleidsintensiveringen door de raadsfracties een prominente plek in de Perspectievennota. Tijdens de behandeling van de Perspectievennota in de raadsvergadering van 29 april is er een debat gevoerd over de nieuw beleidswensen van de verschillende fracties. De wensen, welke een politieke meerderheid kregen, hebben een plek gevonden in de voorliggende programmabegroting. 

• Het betreft hier de volgende onderwerpen:Sociaal regisseur
  • Voor de sociaal regisseur is structureel 0,67 fte (€52.000,--) opgenomen en wordt gedekt door de WMO gelden en de reserve beschermd wonen. Naar aanleiding van de positieve invloed van de sociaal regisseur op de kosten van onder meer de jeugdzorg wordt vanaf 2025 een gedeelte (€13.000,--) gedekt uit de budgetten jeugd.
• Meer BOA-capaciteit door herschikking van taken of eventueel beperkte uitbreiding
  • Ten aanzien van de BOA capaciteit worden de taken herschikt en geprioriteerd. Voor 2022 is er € 8.000,-- beschikbaar gesteld om een flexibele schil te waarborgen tijdens piekmomenten en weekenden.
• Onderzoek naar semipermanente, tijdelijke of alternatieve woonvormen, eventueel op daartoe geschikte recreatieterreinen
  • Voor een onderzoek hieromtrent is nieuw beleid aangevraagd. Er is een incidenteel budget € 20.000,-- opgenomen in 2022.
• (Onderzoek) Realisering schaapskooi
  • Het onderzoek naar het realiseren van een (extra) schaapskooi zal als maatregel opgenomen worden in de programmabegroting. Hiervoor zijn geen financiële middelen opgenomen.
• Oplossing verkeerssituatie Halfweg (rotonde)
  • Voor de rotonde is nieuw beleid aangevraagd. Er is een investeringskrediet van € 500.000,-- opgenomen in 2023. Als dekking wordt de reserve t.b.v. realisatie infrastructurele projecten voorgesteld.
• Renovatie (en aanleg fietspad) Gortelseweg Vierhouten
  • Voor de renovatie is nieuw beleid aangevraagd. Er is een investeringskrediet van € 125.000,-- opgenomen in 2023.
• Milieustraat
  • Voor het bouwkundige onderdeel van de milieustraat is nieuw beleid aangevraagd. Dit is exclusief grond en exploitatielasten. Als dekking worden de afvalstoffenheffing en het betalen voor het aanbieden van afval voorgesteld.
• Indexering welzijnsinstellingen / grote projecten
  • In deze financiële verkenning is uitgegaan van het indexeren van de welzijnsinstellingen en de projecten binnen de Gemeente Nunspeet en dus uitgesloten van het dekkingsvoorstel de uitgaven niet te indexeren.
• Publieke dienstverlening in dorpshuizen en wijkontmoetingscentra
  • Dit onderwerp zal opgevoerd worden als maatregel binnen de Programmabegroting 2022-2025. Er zijn geen extra financiële middelen opgenomen.

Nadere uitwerking van deze onderwerpen is opgenomen in het nieuw beleid dan wel als maatregel welke ondersteunend zijn aan de gestelde doelstellingen in de begroting.

Naar aanleiding van de afgegeven septembercirculaire is de commissie Maatschappij en Middelen geïnformeerd over de gevolgen van de bijstelling van de Algemene uitkering. 

Begrotingsperspectief 2022-2025
Ons uitgangspunt is een structureel financieel gezonde gemeente Nunspeet, waarbij het beleid is gericht op een sluitende meerjarenbegroting. Dat uitgangspunt wordt ook wettelijk voorgeschreven en gecontroleerd door de provincie Gelderland. Wanneer de begroting structureel meerjarig sluitend is (dat wil zeggen: de structurele lasten worden gedekt door structurele baten) volgt repressief toezicht. Repressief toezicht houdt in dat de gemeente op afstand door de provincie wordt gevolgd.

Om te komen tot een solide begroting met sluitende jaarschijven is een dekkingsplan opgesteld. In dit plan is onderscheid gemaakt tussen dekking van enerzijds incidentele lasten en anderzijds dekking van resterende (structurele) lasten. 

De afzonderlijke dekkingsvoorstellen worden hieronder nader toegelicht:

• Ten aanzien van de verwachte hogere middelen onderdeel Jeugd uit de Algemene uitkering kan de taakstelling jeugd met hetzelfde bedrag van €500.000,-- verlaagd worden (1). Normaliter wordt de begroting gestoeld op de cijfers uit de circulaire Algemene Uitkering. Incidenteel stelt het demissionaire kabinet geld beschikbaar voor de tekorten in de Jeugdzorg. Het demissionaire kabinet is van mening dat een volgend kabinet een definitief besluit zal moeten nemen over de structurele invulling hiervan. Om een signaal af te geven als gemeente(n) worden deze hogere middelen structureel geraamd en de taakstelling voor hetzelfde bedrag verlaagd.
• Ten aanzien van de wens een rotonde Halfweg aan te leggen wordt voorgesteld deze kosten te dekken uit de reserve welke bedoeld is t.b.v. infrastructurele projecten (2).
• Het vastgestelde masterplan sportvelden brengt een aantal incidentele kosten met zich mee zoals versnelde afschrijving bestaand sportveld en afvoerkosten kunstgrasvelden. Voorgesteld wordt deze kosten te dekken uit de Reserve Sport (3).
• Incidentele lasten mogen met incidentele middelen gedekt worden. Daarom wordt voorgesteld het incidentele nieuw beleid te dekken uit de vrij besteedbare middelen uit de (algemene) reserve(s) (4).
• Naar aanleiding van een amendement bij de behandeling van de jaarrekening 2020 is €292.000,-- onttrokken aan de Algemene reserve t.b.v. de indexering van het project Stationsomgeving. Dit heeft tot gevolg dat het resterende vrij besteedbare gedeelte van de Algemene reserve nog €464.000,-- bedraagt. De incidentele lasten zijn €751.000,--. Daarom wordt voorgesteld de Algemene reserve aan te vullen uit de Reserve Precario. Het zal dan gaan om een bedrag van €292.000,-- die eerder is onttrokken t.b.v. de Stationsomgeving. Het betreft hier een groot infrastructureel project waarvoor binnen deze reserve gelden zijn gereserveerd (5).
• Naar aanleiding van de wens een Sociaal regisseur in dienst te nemen wordt voorgesteld om de eerste 3 jaren een gedeelte van de kosten (€13.000,--) te dekken uit de Reserve beschermd wonen (6).
• Om financiële ruimte te creëren voor nieuw beleid wordt voorgesteld de uitgaven niet te indexeren met de voorgestelde 1%, met uitzondering van de welzijnsorganisaties en de grote projecten (7).
• Gezien de marktomstandigheden t.a.v. de Coronacrisis en het moeizaam tot stand komen van de cao wordt een lagere loonstijging verwacht. Voorgesteld wordt om de te verwachten loonkosten te verlagen met €50.000,-- (8).
• Bij het opstellen van de jaarrekeningen in de achterliggende jaren is gebleken dat de budgetten WMO (oud) structureel te hoog in de begroting zijn opgenomen. Voorgesteld wordt deze budgetten vanaf 2023 en verder voor respectievelijk €50.000,-- en €100.000,-- structureel af te ramen (9).
• In de achterliggende jaren is bij het opstellen van de jaarrekening geconstateerd dat het gerealiseerd resultaat mede veroorzaakt wordt door niet uitgegeven kapitaalslasten nieuw beleid. Gelet op het bovenstaande is een onder uitputting van de kapitaallasten ingeboekt van € 200.000,-- (10)
• Ten aanzien van het realiseren van een milieustraat binnen de gemeente Nunspeet wordt voorgesteld de lasten hiervoor te dekken uit de afvalstoffenheffing dan wel opbrengsten voor het aanbieden van afval (11)
• Om de ambities en wensen te kunnen realiseren zijn structurele middelen noodzakelijk. Om een meerjarig sluitende begroting te kunnen presenteren wordt een OZB verhoging van 1% in 2023 en 1% 2024 voorgesteld (12).
• Met bovengenoemde dekkingsvoorstellen is de programmabegroting over de vier begrotingsjaren sluitend. Voorgesteld wordt om het overschot in het 1e en 4e jaar te storten in de Algemene Reserve. En het 2e en 3e jaar het tekort te onttrekken.

Opmerkingen Provincie 
Van de Provincie Gelderland is een besluit ontvangen naar aanleiding van de beoordeling van de Programmabegroting 2021-2024. In dit besluit geeft de provincie aan dat de gemeente Nunspeet voor 2021 in aanmerking komt voor repressief toezicht. Dit is de minst belastende vorm van toezicht. De provincie oordeelt dat de programmabegroting 2021 structureel en reëel in evenwicht is. Hierbij wordt op drie onderdelen wel aandacht gevraagd: 

• Covid-19
• Realisatie van ingeboekte bezuiniging / taakstelling
• Verouderde beheerplannen wegen en gebouwen 

Periodiek worden de belanghebbenden geïnformeerd over de financiële impact van de pandemie. Op dit moment lijkt het dat de impact past binnen de beschikbaar gestelde middelen en regelingen. Het is zaak dit blijvend te monitoren en waar nodig bij te sturen. 

Met de realisatie van ingeboekte bezuiniging / taakstelling wordt gedoeld op de taakstelling van het onderdeel jeugd. Ook hier worden de belanghebbenden geïnformeerd over de voortgang van de realisatie hiervan. Het is zaak dit blijvend te monitoren en waar nodig bij te sturen. 

Bij de beoordeling van de cijfers door de Provincie Gelderland is gesteld dat de beheerplannen wegen en gebouwen verouderd zijn. Dit zou een financieel risico kunnen betekenen. Een nuancering hierbij is dat er per gemeentelijk gebouw een Meer Jaren Onderhouds- Plan (MJOP) aanwezig is. Een overkoepelend strategisch beleid wordt op dit moment gemist. 2021 kan gebruikt worden om deze plannen / beleid op te stellen om in een volgende begroting de juiste benodigde middelen op te nemen. 

De Provincie Gelderland heeft een risicobeoordeling gemaakt van de financiële positie van de gemeente Nunspeet. Hierbij wordt gebruik gemaakt van de financiële kerngetallen welke aansluiten bij de zogeheten ‘signaleringswaarden’ die afkomstig zijn uit onder meer de stresstest voor 100.000+ gemeenten. De waarde van deze kerngetallen zijn ingedeeld in A, B en C waarbij A het minst risicovol is en C het meest. Het kerngetal Solvabiliteitsratio is gewaardeerd op categorie B. Een organisatie valt in categorie B wanneer de solvabiliteitsratio uitkomt tussen de 20-50%. De gemeente Nunspeet komt uit op 49%. Wanneer dit zou verbeteren met 1% komt de gemeente Nunspeet ook uit in de categorie A. De overige kerngetallen op categorie A.

Ontwikkelingen Programmabegroting 
Vanaf het begrotingsjaar 2017 wordt er gewerkt met Pepperflow. Het doel hiervan was een digitaliseringsslag te maken t.b.v. de planning & control documenten en deze ook toegankelijk te maken voor de inwoner. In de achterliggende periode zijn alle planning & control documenten opgesteld in Pepperflow. Dit zijn de programmabegroting, de hoofdlijnen- en managementrapportages en de jaarrekening. Voor de behandeling en vaststelling van deze documenten zijn deze gepubliceerd in de begrotingsapp. Deze is vanaf elke device te benaderen via nunspeet.begrotingonline.nl. 

Zoals eerder beschreven is er in 2021 voor de Programmabegroting 2022-2025 voor het eerst gewerkt met een perspectievennota. Het doel van de Perspectievennota is om de gemeenteraad eerder in het begrotingsproces te betrekken bij de formulering van beleidswensen. Daarom hebben de aangeleverde nieuwe beleidswensen of voorstellen voor beleidsintensiveringen door de raadsfracties een prominente plek in de Perspectievennota. Tevens is in 2021 gestart met een herziene P&C cyclus. De eerder op te stellen hoofdlijnenrapportages zijn vervangen door twee managementrapportages en twee hoofdlijnenrapportages wat neerkomt op een rapportagefrequentie per kwartaal. In het begin van 2021 heeft de gemeenteraad de laatste set aan gemeentelijke indicatoren vastgesteld. Deze krijgen een prominente plek in de op te stellen tussentijdse rapportages. In de begroting en de jaarrekening zullen de bekende en verplichte wettelijke indicatoren worden opgenomen. 

Gemeentelijke belastingen en lastendruk 2022 
Over de invulling en de berekening van de tarieven 2022 wordt u, zoals gebruikelijk, een afzonderlijk voorstel (Belastingverordeningen 2022) voorgelegd in december 2021.

Onroerendezaakbelastingen 
Op grond van het bestaande beleid mag de onroerendezaakbelasting (ozb) jaarlijks verhoogd worden met de prijscompensatie. Voor 2022 is de prijscompensatie 1%. Opgemerkt wordt dat ten aanzien van de gemeentelijke projecten al een ozb-verhoging is verwerkt vanuit de Programmabegroting 2021-2024. Het betreft hier een ozb-opbrengstenstijging van 3%. 
Om verwarring te voorkomen wordt benadrukt dat in deze fase van de begrotingsvoorbereiding het tarief voor de ozb niet aan de orde is. Het gaat uitsluitend over de (procentuele stijging van de) raming van de opbrengsten uit de ozb. Wat het uiteindelijke ozb-tarief moet worden, gegeven de benodigde opbrengst, wordt mede bepaald door een inschatting van het volume waarover geheven kan worden en de WOZ-waarde binnen de gemeente. Het ozb-tarief wordt in een later stadium van de begrotingsvoorbereiding aan de orde gesteld. 

Afvalstoffen- en rioolheffing 
De afvalstoffen- en rioolheffing zijn beiden in de Programmabegroting 2022-2025 verwerkt met het uitgangspunt dat de reëel geraamde lasten voor afvalinzameling/-verwerking en riolering voor 100% worden gedekt door de opbrengsten uit afvalstoffen- en rioolheffing.

Toeristen- en forensenbelasting 
Op grond van de vastgestelde uitgangspunten begroting 2022-2025 wordt de forensenbelasting jaarlijks verhoogd met de prijscompensatie. Voor 2022 is dit vastgesteld op 1%. Een uitzondering op de toepassing van de prijscompensatie is de verhoging van de toeristenbelasting. De toeristenbelasting wordt normaliter eens in de drie jaar met €0,05 verhoogd (betreft indexering, verhoogd in 2021). Daarnaast dient opgemerkt te worden dat de opbrengsten recreatieve heffingen (forensen- en toeristenbelasting samen) met €125.000,-- zullen worden verhoogd op basis van het dekkingsvoorstel Programmabegroting 2021-2024.

Technische vragen 
Voor technische vragen over deze begroting is voor raads- en commissieleden tot en met 11 oktober 2021 het e-mailadres begrotingsvragen@nunspeet.nl geopend. Vragen die via dit e-mailadres worden gesteld, worden zo spoedig mogelijk ambtelijk beantwoord, met een kopie van het antwoord aan u allen. Vragen die zich bij nader inzien niet lenen voor ambtelijke beantwoording, worden doorgeleid naar het college en door ons beantwoord. Op basis van de programmabegroting stellen wij ter uitvoering de productbegroting samen. De vastgestelde programmabegroting dient als vertrekpunt. 

Septembercirculaire
Naar aanleiding van de september circulaire is gebleken dat de Algemene Uitkering hoger uitvalt ten opzichte van de circulaire in mei 2021. Een kanttekening hierbij is dat het overgrote deel van deze stijging uit de september circulaire ten gunste komt van het sociaal domein en wel de onderdelen WMO, Jeugd en participatie. De hogere inkomsten zijn budgettair neutraal geraamd. In de september circulaire zijn er ook hogere algemene middelen beschikbaar gesteld. Hierover bent u in de bijstellingsbrief geadviseerd. Ten aanzien van de Jeugdzorg wordt er in de paragraaf weerstandsvermogen rekening gehouden met een verhoogd risico. Met de hogere middelen via de Algemene Uitkering neemt dit risico af, maar zal worden gehandhaafd tot duidelijk is of en hoeveel deze middelen structureel zullen zijn. Gesteld kan worden dat de taakstelling t.a.v. de Jeugdzorg, met de verwerking van de bijstellingsbrief, is ingevuld.

Tot slot wensen wij dat ook in het komende begrotingsjaar ons werk zal worden bekroond met Gods onmisbare zegen.

Standpunt commissie 
Dit onderwerp is in de commissie Maatschappij en Middelen tijdens haar vergadering van 7 oktober 2021 aan de orde geweest. 
In deze vergadering is ook de bijstellingsbrief aan de orde geweest (zie bijlage), waarbij de raad wordt voorgesteld om de begroting door middel van een begrotingswijziging aan te passen tezamen met het (aangepaste-) dekkingsvoorstel.

Stukken (digitaal) ter inzage 
-    Programmabegroting 2022-2025 (via nunspeet.begrotingonline.nl) (link staat in Notubox); 
-    Boekwerk bijlagen begroting 2022 (via nunspeet.begrotingonline.nl); 
-    Bijstellingsbrief Programmabegroting 2022-2025. 

PSMI

Burgemeester en wethouders van Nunspeet,
de secretaris,    de burgemeester,

mr. A. Heijkamp    B. van de Weerd