Jaarrekening - Toelichting op de balans

5.4 Toelichting op de balans

Tenzij aangegeven, zijn alle bedragen x € 1.000,-- weergegeven

Alle ten tijde van het opstellen van de jaarrekening beschikbare informatie omtrent de feitelijke situatie per balansdatum is bij het opmaken van de jaarrekening in aanmerking genomen en verwerkt. Er hebben zich na het opstellen van de jaarrekening geen gebeurtenissen van betekenis voorgedaan die nadere informatie geven over de feitelijke situatie op balansdatum.

Activa

Materiele vaste activa	2018	2017
Boekwaarde per  1 januari	38.999	39.919
Correctie	-237
Vermeerderingen	8.753	2.458
Verminderingen	-435	0
Bijdragen derden	-718	-718
Desinvesteringen
Afschrijvingen	-2.950	-2.660
Boekwaarde per  31 december	43.412	38.999

 

Per specifiek onderdeel kan van de materiële vaste activa het volgende verloopoverzicht worden gegeven per 31 december:

 

	Boekwaarde	Correctie	Vermeerderingen	Verminderingen	Bijdrage derden	Afschrijvingen	Boekwaarde
omschrijving	1-1-2018						31-12-2018
Gronden en terreinen (incl. bossen)	4.921		2.020	0		-12	6.929
Bedrijfsgebouwen	14.107		934	-460 (*)		-920	13.661
Woonruimten	322	-237	20	0		-8	97
Grond-, weg- en waterbouwkundige werken	420		476	-6	-61	-54	775
Grond-, weg- en waterbouwkundige werken (riolering) waarvoor een heffing wordt geheven	2.899		1.291	0	-100	-377	3.713
Vervoersmiddelen	204		504	0		-140	568
Machines, apparaten	442		320	-3		-303	456
Overige materiele activa	2.917		136	0		-277	2.776
Overige materiele activa waarvoor een heffing wordt  geheven	218		0	0		-13	206
TOTAAL ECONOMISCH NUT	26.451	-237	5.701	-470	-161	-2.104	29.180
Grond-, weg- en waterbouwkundige werken	3.774		2.153	36	-117	-515	5.331
Overige materiele vaste activa	8.774		899	-1	-440	-332	8.901
TOTAAL MAATSCHAPPELIJK NUT	12.548	0	3.053	35	-557	-846	14.232
TOTAAL GENERAAL	38.999	-237	8.753	-435	-718	-2.950	43.412

 

* Deze vermindering betreft de afwaardering van de aankoop Laan 60 in Nunspeet.

De boekwaarde Gronden en terreinen is verhoogd met de strategische aankopen die in het verleden gerubriceerd waren onder de Voorraden. Op grond van gewijzigde BBV voorschriften is deze aanpassing doorgevoerd.

Voor een gedetailleerd overzicht van de vaste activa, inclusief de investeringen en afschrijvingen, wordt verwezen naar de Staat van investeringen (bijlage 2.1) en voor een overzicht van de bestedingen en mate van realisatie wordt verwezen naar de bijlage Overzicht restantkredieten (bijlage 2.2) in het boekwerk Bijlagen jaarrekening 2018.

Financiële vaste activa

Kapitaalverstrekkingen, leningen, overige langlopende leningen en overige uitzettingen worden gewaardeerd tegen verkrijgingprijs onder aftrek van eventuele aflossingen. Deelnemingen worden in afwijking hiervan gewaardeerd tegen marktwaarde als deze waarde lager is dan de verkrijgingprijs. De bijdrage in activa in eigendom van derden wordt gewaardeerd tegen het bedrag van de verstrekte bijdrage verminderd met afschrijvingen.

Onder uitzettingen worden aandelen, obligaties, maar ook leningen en langlopende vorderingen verstaan. Uitzettingen met een looptijd korter dan een jaar worden opgenomen onder de vlottende activa. Uitzettingen met een oorspronkelijke looptijd van langer dan een jaar worden gedurende de gehele looptijd onder de financiële vaste activa opgenomen.

 

FINANCIËLE VASTE ACTIVA

Kapitaalverstrekkingen aan deelnemingen

Samenstelling	2018	2017
Aandelen Inclusief Groep	417
Aandelen Afvalsturing Friesland	28
Aandelen NV Bank Nederlandse Gemeenten	188	188
Aandelen Vitens NV	4	4
Aandelen Alliander NV	34	34
Ledenkapitaal Coöperatie Gastvrije Randmeren	10	10
Totaal	681	236

 

Het totale effectenbezit bedraagt eind 2018 - 3.120 aandelen Inclusief groep met een nominale waarde incl. agio van  € 416.520,00 - 63 aandelen Afvalsturing Friesland met een nominale waarde van    € 28.350,00 - 75.075 aandelen BNG met een nominale waarde van      € 187.687,50 - 24.035 aandelen Vitens met een nominale waarde van      € 4.061,92 - 339.318 aandelen Alliander met een nominale waarde van    € 34.423,64 - ledeninbreng in de Coöperatieve Randmeren      € 10.000,00

 

Verstrekte langlopende leningen c.a.

Samenstelling	2018	2017
Hypothecaire leningen personeelsleden	99	99
Achtergestelde Geldlening Vitens	215	322
Startersleningen	2.090	1.610
Duurzaamheidsleningen	600	237
Totaal	3.004	2.268

 

Van de achtergestelde geldlening Vitens wordt vanaf 2007 elk jaar een gedeelte afgelost

 

VLOTTENDE ACTIVA

Voorraden

Voorraden worden gewaardeerd tegen verkrijgingprijs dan wel lagere marktwaarde.

De waardering van de gronden in exploitatie per 31 december 2018 is gebaseerd op de geactualiseerde grondexploitaties per 1 januari 2019 en de uitkomsten van de door de gemeente uitgevoerde risicoanalyses ter zake. Dit betreft de beste inschatting op dit moment die omgeven is door de nodige risico’s, aannames en veronderstellingen die periodiek (jaarlijks) worden herzien. Deze periodieke herziening kan - mede gezien de huidige onzekere marktomstandigheden – leiden tot een aangepaste waardering van de gronden in exploitatie en de hiermee samenhangende voorziening voor negatieve grondexploitaties. Voor een gedetailleerde toelichting van de gehanteerde uitgangspunten alsmede risico’s en onzekerheden van grondexploitaties (en niet in exploitatie genomen gronden) verwijzen wij naar de paragraaf grondbeleid.

De voorschriften geven aan dat voldoende financiële buffer nodig is om eventuele toekomstige verliezen te kunnen opvangen. Dit heeft geleid tot de vorming van een voorziening risico’s grond- exploitaties. Voor de locatie Stationslaan 48 is nog € 55.000,-- beschikbaar voor het bouwrijpmaken. Het resterende deel van € 1.266.349,-- is voorzien voor het verlies Weversweg (€ 486.000,--), Elspeet Noordwest (€ 221.000,--), het facilitaire deel van De Kolk (€ 427.000,--) en voor de locatie Molenbeek (€ 77.000,--).

Voorraad grond voor grondexploitatie

Samenstelling	2018	2017
c. Complexen in exploitatie	15.030	24.446
d. Voorziening grondexploitatie	-1.266	-1.303
Totaal	13.764	23.143

Gronden zonder kostprijsberekening en Overige gronden zijn gerubriceerd onder de materiële vaste activa.

Voor het totaal van de in exploitatie zijnde complexen kan van het verloop in 2017 het volgende overzicht (x 1 mln.) worden weergegeven:

	Balanswaarde 31 december 2018	Geraamde nog te maken kosten	Geraamde nog te realiseren opbrengsten	Geraamd resultaat (nominale waarde)	Geraamd resultaat (contante waarde)
	€	€	€	€	€
Industrieterrein De Kolk	8,0	2,7	-13,2	3,9	4,2
Elspeet  Noordwest	-0,3	1,3	-0,8	-0,2	-0,2
Molenbeek	7,0	13,8	-21,4	-0,1	-0,1
Weversweg	0,3	0,7	-0,6	-0,5	-0,5
Totaal onderhanden werk, gronden in exploitatie	15,0	18,5	-36,0	3,1	3,4

Specificatie verloop boekwaarden

	Complexen in exploitatie
Boekwaarde 1 januari 2018	24.446
Aankopen	286
Rente- en beheerskosten	421
Bouw- en woonrijp maken	2.936
Reservering	-189
Verkopen	-14.491
Voorlopig resultaat de Kolk	1.621
Voorziening grondexploitatie	-1.266
Boekwaarde 31 december 2018	13.764

Voor een verdere toelichting van de grondexploitatie wordt verwezen naar de bijlagen 4.1 en 4.2 in het boekwerk Bijlagen Jaarrekening 2018.

 

Uitzettingen met een rentetypische looptijd korter dan 1 jaar

Samenstelling per 31 december	2018	2017
Debiteuren overig	604	865
Voorziening dubieuze debiteuren	-50	-51
Vorderingen op openbare lichamen	561	686
Belastingdebiteuren	391	491
Voorziening dubieuze belastingdebiteuren	-45	-24
Verstrekte voorschotten	4	4
Uitzettingen in ’s Rijks schatkist (SKB)	6.799	2.299
Totaal	8.264	4.270

De vorderingen zijn gewaardeerd tegen de nominale waarde.

Schatkistbankieren(SKB)

Decentrale overheden zijn verplicht om hun overtollige middelen in 's Rijks schatkist aan te houden. Om het dagelijkse kasbeheer te vereenvoudigen is er een drempelbedrag, afhankelijk van het begrotingstotaal, dat buiten de schatkist mag worden gehouden.

Het drempelbedrag is gelijk aan 0,75% van het begrotingstotaal indien het begrotingstotaal lager is dan € 500 miljoen. Indien het begrotingstotaal hoger is dan € 500 miljoen is de drempel gelijk aan € 3,75 miljoen plus 0,2% van het begrotingstotaal dat de € 500 miljoen te boven gaat. De drempel is nooit lager dan € 250.000.

De benutting van het drempelbedrag wordt berekend als gemiddelde over alle dagen in het kwartaal. Gemiddeld mag een decentrale overheid dus maximaal het drempelbedrag buiten de schatkist hebben gehouden.

 

Berekening benutting drempelbedrag schatkistbankieren (bedragen x € 1000)
		Verslagjaar 2018
(1)	Drempelbedrag	444,9225
		Kwartaal 1	Kwartaal 2	Kwartaal 3	Kwartaal 4
(2)	Kwartaalcijfer op dagbasis buiten 's Rijks schatkist aangehouden middelen	46	71	94	56
(3a) = (1) > (2)	Ruimte onder het drempelbedrag	399	374	351	389
(3b) = (2) > (1)	Overschrijding van het drempelbedrag	-	-	-	-
(1) Berekening drempelbedrag
		Verslagjaar
(4a)	Begrotingstotaal verslagjaar	59.323
(4b)	Het deel van het begrotingstotaal dat kleiner of gelijk is aan € 500 miljoen	59.323
(4c)	Het deel van het begrotingstotaal dat de € 500 miljoen te boven gaat	-
(1) = (4b)*0,0075 + (4c)*0,002 met een minimum van €250.000	Drempelbedrag	444,9225
(2) Berekening kwartaalcijfer op dagbasis buiten 's Rijks schatkist aangehouden middelen
		Kwartaal 1	Kwartaal 2	Kwartaal 3	Kwartaal 4
(5a)	Som van de per dag buiten 's Rijks schatkist aangehouden middelen (negatieve bedragen tellen als nihil)	4.110	6.416	8.660	5.116
(5b)	Dagen in het kwartaal	90	91	92	92
(2) - (5a) / (5b)	Kwartaalcijfer op dagbasis buiten 's Rijks schatkist aangehouden middelen	46	71	94	56

 

Liquide middelen

De liquide middelen zijn gewaardeerd tegen de nominale waarde.

 

Samenstelling per 31 december	2018	2017
Rekening-courantsaldi banken	87	447

 

Overlopende activa

De overlopende activa zijn gewaardeerd tegen de nominale waarde.

 

Samenstelling per 31 december	2018	2017
Diverse nog te ontvangen bedragen	6.679	7.041
Te ontvangen subsidie Natuur- en landschapsbeheer	222	284
Vooruitbetaalde bedragen	290	273
Vennootschapsbelasting		48
Totaal	7.191	7.646

 

Onder de overlopende activa (nog te ontvangen bedragen) zijn ook de vorderingen Sociaal opgenomen voor het “netto” bedrag opgenomen. Het oninbaar verwachte deel is al voorzien en ten laste van de exploitatie verantwoord.

 

PASSIVA

Voor zover niet anders vermeld, zijn passiva gewaardeerd tegen nominale waarde.

Eigen vermogen

Het eigen vermogen bestaat uit de reserves en het gerealiseerde resultaat volgend uit de staat van baten en lasten.

De samenstelling van het eigen vermogen is als volgt:

 

	2018	2017
Algemene reserves	2.852	4.246
Bestemmingsreserves	39.002	37.486
Bestemmingreserve Gerealiseerde resultaat	4.529	3.407
Totaal reserves	46.383	45.139

 

Het verloop van de algemene reserve is als volgt:

Algemene reserve
Saldo 1 januari 2018		4.246
Toevoegingen	4.049
Beschikkingen	5.443
Stand per 31 december 2018 (exclusief resultaat 2018)		2.852

 

Tijdens de raadsbehandeling van de nota ‘Reserves en Voorzieningen 2017’ is een bedrag van € 1.719.000,-- vastgesteld als bodembedrag voor de algemene reserve.

Voor het verdere verloop van de reserves en voorzieningen wordt verwezen naar bijlage 1 van dit boekwerk.

Voorzieningen

Voorzieningen worden gevormd ter afdekking van:

• verliezen waarvan de omvang op de balansdatum onzeker is, maar redelijkerwijs is in te schatten;
• op de balansdatum bestaande risico’s ter zake van bepaalde te verwachten verplichtingen of verliezen waarvan de omvang redelijkerwijs is in te schatten;
• kosten die in een volgend begrotingsjaar worden gemaakt, als het maken van die kosten zijn oorsprong mede vindt in het begrotingsjaar of in een voorafgaand begrotingsjaar en de voorziening strekt tot gelijkmatige verdeling van lasten over een aantal begrotingsjaren.

Voorzieningen worden niet gevormd voor jaarlijks terugkerende arbeidskosten gerelateerde verplichtingen van vergelijkbaar volume.

Aan voorzieningen wordt geen rente toegevoegd.

Het verloop van de voorzieningen (in euro’s) is in 2018 als volgt:

Omschrijving	Saldo per	Vermeerdering	Vermindering	Saldo per
	1-1-2018	2018	2018	31-12-2018
Voorzieningen voor verplichtingen, verliezen
en risico's
pensioenaanspraken wethouders	1.815.762	65.695		1.881.457
personeelsgaranties	336.072		31.854	304.218
planschades-juridische procedures	91.691	68.657	60.350	99.998
Voorziening ter egalisatie van kosten
groot onderhoud De Brake	723.004	2.600	525.603	200.001
Voorziening voor bestemmingsgebonden
middelen van derden
MFA	220.220	-220.220
Voorziening (beklemde middelen)
tarieven afvalstoffenheffing	1.229.674	373.462	191.445	1.411.691
tarieven rioolheffing	1.972.154	494.637	90.963	2.375.828
afkoop onderhoud graven Nunspeet	9.915		6.335	3.580
Voorziening afkoop onderhoud graven Nunspeet-W.	18.972		2.096	16.876
afkoop onderhoud graven Elspeet	5.661		1.414	4.247
onderhoud recreatieve fietspaden	1.293.454	12.935	37.800	1.268.589
vermogen st. D.G. van Beuningenfonds	259.945	3.825		263.770
Totaal voorzieningen	7.976.524	801.591	947.860	7.830.255

 

De voorziening pensioenaanspraken wethouders heeft als doel om toekomstige pensioenrechten van wethouders te bekostigen. Jaarlijks wordt de benodigde storting berekend aan de hand van een actuele actuariële berekening.

Uit de voorziening personeelsgaranties worden de verplichtingen betaald voortvloeiend uit gemaakte afspraken met een aantal medewerkers.

De voorziening groot onderhoud Sport- en Recreatiecentrum De Brake is ingesteld om te beschikken over financiële middelen voor het uitvoeren van groot onderhoud aan het sportcomplex. In verband met de verwachte sluiting is de voorziening groot onderhoud per 31 december 2018 bepaald op € 200.000,--. Dit geschatte bedrag is nodig voor het noodzakelijk uit te voeren onderhoud (instandhouding). De voorziening Multifunctionele Accommodatie (MFA) is bedoeld voor de bekostiging van de herinrichting van vrijkomende locaties in verband met het realiseren van een Multifunctionele Accommodatie. De stand van de voorziening moet aan het eind van ieder jaar minimaal het bedrag omvatten van de niet-bestede ISV-gelden. De voorziening planschades en juridische procedures is bedoeld voor de dekking van kosten die kunnen voortvloeien uit mogelijk rechtmatig overheidshandelen (verzoeken van planschade als gevolg van een bestemmingsplanherziening) en ter dekking van kosten die kunnen voortvloeien uit mogelijk onrechtmatig overheidshandelen (lopende juridische procedures met betrekking tot de beleidsterreinen Bouwen en Bestuurlijke Zaken). De voorziening riolering en vervanging riolering zijn opgeheven en de gelden zijn toegevoegd aan de nieuwe voorziening Tarieven rioolheffing. Beklemde middelen derden betreffen van derden ontvangen gelden met een specifiek bestedingsdoel. Deze gelden mogen niet aan een ander doel worden besteed en zijn daarom beklemd. Wanneer het gaat om beklemde middelen die van andere partijen zijn ontvangen (dus niet overheden), dan moeten conform BBV voorschriften deze middelen zijn opgenomen als voorziening (artikel 44 lid 2).

Vaste schulden met een rentetypische looptijd van 1 jaar of langer

 

Vaste geldleningen	2018	2017
Restantschuld leningen per 1 januari	14.753	17.060
Nieuw opgenomen geldleningen	-	-
Af: normale aflossing	2.261	-2.307
Restantschuld leningen per 31 december	12.492	14.753

VLOTTENDE PASSIVA

Netto vlottende schulden met een rentetypische looptijd korter dan 1 jaar

De samenstelling is als volgt:	2018	2017
Crediteuren	6.204	3.656
Overige schulden: Waarborgsommen derden	31	21
Transitorische rente	112	294
Dwangsommen	242	50
Kasgeldlening	0	2.000
Rekening courant met niet financiële instelling	-107	77
Totaal	6.482	6.098

 

Overlopende passiva

De samenstelling is als volgt:	2018	2017
Nog te betalen	2.376	2.000
Vooruit ontvangen bedragen	463	206
Vooruit ontvangen parkeervoorzieningen	10	69
Vooruit ontvangen bedragen (rijks)overheid	17	289
Kruisposten	350	240
Totaal	3.216	2.804

 

Specificatie verloop vooruit ontvangen bedragen (rijks)overheid:

 

Omschrijving	Saldo 1-1	Toevoegingen	Onttrekkingen	Saldo 31-12
Bijdrage OAB 2011-2014	3			3
Subsidie raillawaai	272		272	0
Subsidie geluidwerende gevelmaatregelen	2			2
Subsidie verkeersmaatregelen Oenenburg	12			12
Totaal	289	0	272	17

 

RENTELASTEN

 

Hiervan kan het volgende overzicht worden gegeven:	Rekening	Begroting incl. wijz.	Rekening
	2018	2018	2017
Rente langlopende geldleningen	492	600	575
Rente kortlopende geldleningen	-10		-7
Rente eigen financieringsmiddelen
Totaal	482	600	568

 

Langlopende geldleningen

Er zijn in 2018 geen langlopende leningen aangetrokken. Voor zover binnen de kasgeldlimiet was toegestaan, werd in 2018 zo veel mogelijk met kort geld gefinancierd. Dit  gezien de aanzienlijk lagere rentetarieven ten opzichte van de kapitaalmarktrente.

 

Rente kortlopende geldleningen

Het was gezien de lage rentestand op de geldmarkt in 2018 heel aantrekkelijk om investeringen met zogenoemd kort geld te financieren. Binnen de gestelde kaders is hier zo optimaal mogelijk gebruik van gemaakt. Daarbij is de kapitaalmarkt nauwlettend in het oog gehouden om bij een rentestijging te gaan consolideren van kasgeldleningen naar vaste geldleningen.

Rente eigen financieringsmiddelen

Als gevolg van de wijzigingen in de BBV wordt er vanaf 2017 geen rente meer berekend over de eigen financieringsmiddelen.

 

Afschrijvingen

Hiervan kan het volgende overzicht worden gegeven:	Rekening 2018	Begroting incl. wijz. 2018	Rekening 2017
Totale afschrijvingslasten	3.042	3.119	2.781

 

Gewaarborgde leningen

Het buiten de balanstelling opgenomen bedrag (in euro’s) voor gewaarborgde leningen is als volgt te specificeren:

Naam geldnemer	Doel  geldlening	Restant per   01-01-2018	Restant per   31-12-2018	Gewaarborgd door gemeente
Vitens, Zwolle	Drinkwatervoorziening	7.373.929	6.806.703	123.248
Inclusief Groep Nunspeet	Werkvoorziening	2.000.000	2.000.000	285.800
Stichting Habion	Sociale woningbouw	5.200.000	5.200.000	2.600.000
Omnia wonen	Sociale woningbouw	109.855.344	106.149.613	82.188.113
Nunspeetse ruiterclub	Tweede rijhal	88.667	82.334	82.234
Garanties particulieren	Aankoop woning	1.119.221	956.058	956.058
Totaal		125.637.161	121.194.708	86.235.553

 

Een nadere detaillering van de leningen is als bijlage 2.5 en 2.6 opgenomen in het Bijlagenboek Jaarrekening 2018.

Niet in de balans opgenomen verplichtingen en rechten

Voor langlopende leasecontracten zijn geen verplichtingen aangegaan.